جهانی شدن فرهنگی و تأثیر آن بر هویت ملی، فرصت ها و تهدیدها

جهانی شدن فرهنگی را می توان دربرگیرنده فرایندها و عواملی دانست که هرگونه محدودیت و انسداد فرهنگی زندگی اجتماعی را تعدیل می کند یا از میان بر می دارد. به بیان دقیق تر، جهانی شدن فرهنگی بعدی از فرایند عام جهانی شدن است که شامل شکل گیری و گسترش فرهنگی خاص در عرصه جهانی است. این فرایند موجی از همگونگی فرهنگی را در جهان پدید می آورد و همه خاص های هویتی را به چالش می طلبد. اما امروزه همزمان با فرایند عام جهانی شدن، رویکرد جدید و فرهنگی تری در جهان در حال به وجود آمدن است و آن خاص گرایی فرهنگی تعادل است. فرایند جهانی شدن فرهنگی تنها محدود به همگونگی فرهنگی- هویتی نیست، داده های حاکی از تمایزگذاری فرهنگی در مقابل جریان عام جهانی شدن فرهنگی هم وجود دارد. به تعبیری جهانی شدن فرهنگی نوعی فرایند و تحول دیالکتیکی را سبب می شود. با کاهش فزاینده مرزهای سیاسی و فرهنگی و ادغام روزافزون جوامع در جامعه ای جهانی، در عین حال که فرهنگ های خاص گوناگون به یکدیگر نزدیکتر می شوند و فرهنگ جهانی نیز شکل می گیرند، توسل به عناصر هویت بخش خاص فرهنگی هم تشدید می شود. به همین جهت، به نظر می رسد ظرفیت ها و فرصت های جدیدی در فرایند جهانی شدن فرهنگی (خاص گرایی و تمایزگذاری فرهنگی) وجود دارد که با استفاده از متغیرهای دیگری چون سیاستگذاری متناسب با تحولات جدید، آموزش و ترتیب درست می توان عناصر هویت ساز هویت ملی ایرانی را حفظ، تقویت و احیا نمود.